آن‌کس که نداند و نداند که نداند

آن‌کس که نداند و نداند که نداند

توانایی در افراد مختلف به شکل‌های متفاوتی وجود دارد . درک و پذیرش اینکه برخی توانایی‌ها در ما وجود ندارند و تلاش برای کسب توانایی‌های مختلف به ما کمک قابل توجهی برای رسیدن به اهدافمان خواهد کرد .

اثر دانینگ کروگر " آن‌کس که نداند و نداند که نداند"

مهارت دوست یابی  شما در مقایسه با دوستان‌تان و افرادی که می‌شناسید چگونه است ؟

آیا خودتان را فردی مقتدر می‌دانید ؟ چقدر بلدید در زمان بحران تصمیمات صحیح بگیرید ؟

مهارت شما در خیاطی چگونه است ؟ به مهارت خودتان چه نمره‌ای می دهید ؟

ما هر روزه بارها و بارها با چنین سوالاتی مواجه می‌شویم . معمولا ما  خودمان در ذهن خود به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم و بر اساس آن‌ها تصمیم گرفته و رفتار می‌کنیم . معمولا در مورد هریک از موارد زیر از «دانش سیاسی» ، «دانش اقتصادی» و «هوش هیجانی» ما به برداشت‌ها و تحلیل‌های خود اعتماد می‌کنیم و آنها را انجام می‌دهیم .

دیوید دانینگ (David Dunning) و جاستین کروگر (Justin Kruger) دو دانشمندی که در این زمینه پژوهش‌های زیادی داشته‌اند .  

اثر دانینگ – کروگر: «افرادی که در یک مهارت ضعیف هستند ، معمولاً ارزیابی خوبی از وضعیت خود ندارند و به عبارت دیگر، متوجه نیستند که در آن مهارت ضعیف هستند .

این اثر به واقعیتی اشاره دارد که ما روزانه بارها آن را تجربه و مشاهده کرده‌ایم .

اما ارزش کار دانینگ و کروگر در این است که یک دانسته‌ی عمومی را با استفاده از روش علمی آزموده‌اند . تحقیق آن‌ها مسیر تازه‌ای را باز کرد و محققان بسیاری علاقه‌مند شدند تا این پدیده را در حوزه‌های مختلف بسنجند و بیازمایند .

آن‌چه ما به عنوان اثر دانینگ – کروگر می‌شناسیم :

در سال ۱۹۹۹ در مقاله‌ای با عنوان" Unskilled and Unaware of It "

( افراد بی‌مهارتی که از بی‌مهارتی‌ِ خود ناآگاه هستند)

هر بار از شرکت‌کنندگان خواسته شده که توانمندی خود را در هر یک از این حوزه‌ها برآورد کنند . در کنار این برآورد ، آزمونی هم از آن‌ها گرفته شده تا توانایی واقعی‌شان مشخص شود .

دانینگ و کروگر یافته‌های خود را در قالب چند نمودار گزارش کرده‌اند . از آن‌جا که این نمودارها کم‌و‌بیش مشابه هستند ، اجازه بدهید یکی از آن‌ها را با هم ببینیم :  

همان‌طور که در حاشیه‌ی نمودار توضیح داده شده ، خط تیره و ضخیم ، برداشت هر فرد از توانایی‌های خودش را نشان می‌دهد . در حالی که خط کم‌رنگ ، نشان می‌دهد که افراد در آزمون واقعی چه امتیازی کسب کرده‌اند .

به محور افقی نگاه کنید . اگر جمعیت مورد بررسی را به چهار بخش تقسیم کنیم ، گروهی که از همه ضعیف‌ترند ، فکر می‌کنند که توانایی نسبتاً بالایی دارند (توانمندی حدوداً خود را بالاتر از ۶۰٪ جامعه‌ی مورد بررسی برآورد می‌کنند.)

این وضعیت در گروه‌های دوم و سوم ، کمی بهتر می‌شود . یعنی فاصله‌ی توانایی واقعی و برداشت از توانایی کاهش می‌یابد .

قسمت آخر نمودار (Top Quartile) هم جالب است . کسانی که واقعاً توانمندی بسیار بالایی دارند ، توانایی خود را کمتر از آن‌چه هست ارزیابی می‌کنند .

معمولاً اثر دانینگ کروگر را به این صورت خلاصه می‌کنند :

• افرادی که در یک مهارت ضعیف هستند ، متوجه نیستند که ضعیف هستند و سطح توانمندی خود را بالاتر از آن‌چه هست برآورد می‌کنند .
• افرادی که در یک مهارت بسیار قوی هستند ، به قوی بودن خودشان آگاهند ، اما فکر می‌کنند که حتماً دیگران هم چنین مهارتی را دارند و توانایی دیگران را بالاتر از آن‌چه هست برآورد می‌کنند ، به همین علت نمی‌توانند به سادگی بپذیرند که خودشان در گروه متخصصین برتر قرار می‌گیرند .

کروگر در مقایسه با دانینگ ، حضور اجتماعی کمتری دارد . اما دانینگ مصاحبه‌های بسیاری درباره‌ی این اثر انجام داده و هم‌چنین با استفاده از همکاری محققان دیگر، مقالات متعددی هم در تأیید آزمایش اولیه ارائه کرده است (مثلاً اثر دانینگ کروگر در هوش هیجانی.)

همین الان که شما درباره‌ی این اثر مطالعه می‌کنید ،‌ احتمالاً چند مورد از دوستان و آشنایان و همکاران را به خاطر آورده‌اید که در یک حوزه‌ ضعیفند ، اما خودشان از این ضعف خبر ندارند و آن‌ را نمی‌پذیرند . بعید است به این سوال فکر کنید که "خود من در چه زمینه‌هایی گرفتار اثر دانینگ-کروگر هستم؟"

یک حالت دیگر هم وجود دارد . بعید نیست الان به نتیجه برسید که "من جزو همان متخصصانی هستم که خودم را دست‌کم می‌گیرم . باید اعتماد به نفس خودم را بیشتر کنم و واقعیت را بهتر ببینم!"

چگونه می‌توان اثر دانینگ – کروگر را کمرنگ کرد؟

-از دیگران بخواهید شما را نقد کنند و صادقانه بگویند که چه برآوردی از توانمندی شما دارند .

-در مسیر یادگیری متوقف نشوید و هرگز فکر نکنید که به سطح مطلوب رسیده‌اید .

 - همیشه چند نفر را که از شما بسیار جلوتر و قوی‌ترهستند همیشه مد نظر داشته باشید و با پیگیری آن‌ها و فعالیت‌هایشان ،‌ تصویری واقع‌بینانه‌تر از جایگاه خود به دست بیاورید .